Khi tìm hiểu, thiết kế hay nâng cấp hệ thống điện mặt trời, câu hỏi đầu tiên luôn là: một tấm pin cho công suất bao nhiêu, và thực tế phát được bao nhiêu điện? Hiểu đúng “công suất đỉnh” (Wp/kWp), hiệu suất, các điều kiện chuẩn – cũng như những yếu tố làm suy hao ngoài thực tế – sẽ giúp bạn chọn đúng thiết bị, ước tính chuẩn sản lượng và tối ưu chi phí đầu tư. Bài viết dưới đây do VCC Services tổng hợp sẽ giải thích chi tiết, kèm ví dụ tính nhanh để bạn áp dụng ngay.
1) Công suất 1 tấm pin năng lượng mặt trời là gì?
- Công suất đỉnh của tấm pin được ký hiệu Wp (Watt-peak): là công suất tối đa tấm pin có thể phát ra trong điều kiện chuẩn STC (Standard Test Conditions).
- Điều kiện STC gồm:
- Bức xạ mặt trời: 1000 W/m²
- Nhiệt độ tế bào quang điện (cell): 25°C
- Góc chiếu: ánh sáng vuông góc với bề mặt tấm pin
Ví dụ: tấm pin 450 Wp nghĩa là trong 1 giờ nắng chuẩn (1 “peak sun hour”), lý thuyết tấm pin có thể tạo ra ~450 Wh (0,45 kWh) điện DC trước suy hao.
Quy đổi đơn vị công suất dùng trong điện mặt trời
- 1 kWp = 1.000 Wp
- 1 MWp = 1.000 kWp
- 1 GWp = 1.000 MWp
Lưu ý: kWp là đơn vị công suất đỉnh, còn kWh là điện năng (năng lượng) sinh ra trong một khoảng thời gian. Đừng nhầm lẫn hai khái niệm này.
2) Hiệu suất tấm pin và cách tính nhanh
Ngoài Wp, hiệu suất (%) cho biết tấm pin chuyển đổi được bao nhiêu phần trăm bức xạ mặt trời thành điện năng.
Công thức:
Hiệu suất (%) = Công suất tấm pin (W) / (Diện tích tấm pin (m²) × 1000)
Ví dụ: tấm pin 500 Wp, diện tích bề mặt 2,5 m²
→ Hiệu suất = 500 / (2,5 × 1000) = 20%
Trên thị trường hiện nay, dải hiệu suất phổ biến khoảng 18–22%. Tấm pin công suất 450–500 Wp đang rất được ưa chuộng nhờ tỷ lệ công suất/diện tích tốt, giảm số tấm cần lắp – tiết kiệm diện tích mái, khung giàn và dây dẫn.
3) Vì sao sản lượng thực tế thấp hơn công suất danh định?
Ngay cả khi tấm pin ghi 500 Wp, trong thực tế hệ thống thường chỉ đạt 50–80% mức lý thuyết tức thời, tùy vào:
- Nhiệt độ cell cao (trời nóng) làm giảm điện áp → giảm công suất.
- Góc nghiêng/hướng đặt chưa tối ưu so với phương vị mặt trời.
- Bóng che cục bộ (ống khói, cột anten, cây, mái cao thấp).
- Bụi bẩn/khói muội bám bề mặt (soiling).
- Suy hao hệ thống: cáp DC/AC, mối nối, bộ hòa lưới (inverter), chuyển đổi DC→AC…
- Tuổi thọ – suy giảm công suất theo năm (degradation).
Quy tắc “ngón tay cái”: ở Việt Nam, 1 kWp hệ thống áp mái đặt tối ưu có thể cho 3,5–5,0 kWh/ngày (trung bình năm), tùy vùng bức xạ.
4) Tính diện tích mái cần có dựa trên công suất tấm pin
Bước 1: Tính số tấm pin
Số tấm pin = Công suất hệ thống (Wp) / Công suất 1 tấm (Wp)
Bước 2: Tính diện tích lắp đặt
Diện tích tổng ≈ Số tấm pin × Diện tích 1 tấm (m²)
(Cộng thêm 10–20% cho lối đi, khe hở, bo viền chống gió)
Ví dụ: muốn làm 5 kWp, dùng tấm 400 Wp (≈1,8 m²/tấm)
- Số tấm = 5.000 / 400 = 12,5 → làm tròn 13 tấm
- Diện tích tấm = 13 × 1,8 = 23,4 m²
- Dự phòng lối đi/khoảng cách: +15% ≈ ~27 m² mái
5) Tính sản lượng điện hàng ngày/tháng: công thức thực tế
Một cách ước tính sản lượng khá chuẩn là dựa theo diện tích, hiệu suất, bức xạ và hệ số suy hao.
Công thức:
E (kWh/ngày) = A × r × H × f
Trong đó:
- A (m²): tổng diện tích các tấm pin
- r (%): hiệu suất tấm pin (dạng thập phân, ví dụ 18% = 0,18)
- H (kWh/m²/ngày): bức xạ trung bình ngày tại khu vực
- f: hệ số tổn hao hệ thống (0,5–0,9), dùng 0,75 khi chưa có số đo thực tế
Ví dụ minh họa (TP.HCM):
- A = 20 m², r = 18% (0,18), H = 4,5 kWh/m²/ngày, f = 0,75
- E = 20 × 0,18 × 4,5 × 0,75 = 12,15 kWh/ngày
- Tháng ≈ 12,15 × 30 = ~365 kWh/tháng
Mẹo nhanh: 1 kWp hệ thống thường sinh ~4 kWh/ngày (trung bình năm) ở vùng bức xạ khá. Vậy hệ 5 kWp → ~20 kWh/ngày → ~600 kWh/tháng (dao động theo mùa & vị trí lắp).
6) Ước tính “kWh/ngày” từ “kWp” theo giờ nắng chuẩn
Gọi PSH (Peak Sun Hours) là số giờ nắng đỉnh tương đương/ngày. Khi đó:
Sản lượng/ngày (kWh) ≈ Công suất hệ (kWp) × PSH × f
Ví dụ: hệ 1 kWp, khu vực có PSH ~4,5, f ≈ 0,8
→ 1 × 4,5 × 0,8 = ~3,6 kWh/ngày
Nhớ rằng kWh là điện năng, còn kWp là công suất đỉnh. Không viết “kWp/ngày”.
7) Nên chọn tấm pin công suất bao nhiêu?
- Mái nhỏ, cần tối đa công suất/m²: ưu tiên tấm 450–550 Wp, hiệu suất cao (~20%), half-cut, multi-busbar, chống PID/LID.
- Mái rộng, ngân sách tối ưu: có thể chọn dải 400–450 Wp với hiệu suất tốt, tiết kiệm chi phí khung giàn vì kích thước phổ thông, dễ lắp.
- Đảm bảo giấy bảo hành kỹ thuật 10–12 năm, bảo hành hiệu suất 25 năm (thường >80–84% ở năm thứ 25), đạt chuẩn IEC/UL/TÜV.
8) Bộ combo tham khảo cho hộ gia đình ~4–5 kWp
Tham khảo cấu hình do VCC Services triển khai (tùy biến theo mái và ngân sách):
- Tấm pin: 8–10 tấm công suất 500–550 Wp, hiệu suất ~20%, chuẩn IEC
- Inverter hòa lưới 1 pha: 4–5 kW, hiệu suất >97%, hỗ trợ giám sát Wi-Fi
- Phụ kiện tiêu chuẩn solar: combiner box DC/AC, MC4 chính hãng, CB DC/AC chuyên dụng, cáp DC chống UV, phụ kiện chống sét (nếu cần)
- Khung – rail nhôm: phù hợp mái tôn/mái bê tông, vít inox, keo chống dột
- Giám sát online: app/web xem sản lượng theo ngày/tháng/năm
Ghi chú: Sản lượng trung bình 16–22 kWh/ngày với hệ 4–5 kWp (tùy địa phương, hướng mái, mái che bóng).
9) Câu hỏi thường gặp (FAQ)
- 500 Wp có nghĩa là mỗi giờ phát 500 Wh?
Không hẳn. 500 Wp là công suất đỉnh ở điều kiện chuẩn STC. Thực tế phụ thuộc bức xạ, nhiệt độ, góc nghiêng và suy hao hệ thống. Trong 1 giờ nắng chuẩn lý thuyết có thể ~500 Wh DC trước tổn hao. - Vì sao ngày nắng gắt vẫn ít điện hơn kỳ vọng?
Nhiệt độ cell càng cao → hiệu suất giảm. Trời “nắng gắt + nóng” không đồng nghĩa sản lượng cao hơn “nắng đều + mát”. - Mái ít diện tích có lắp được 5 kWp không?
Có nếu chọn tấm công suất lớn và tối ưu bố trí. VCC Services sẽ khảo sát, dựng layout 3D để chốt phương án. - Bụi bẩn ảnh hưởng nhiều không?
Có. Soiling có thể làm giảm 5–15% sản lượng. Nên vệ sinh bề mặt định kỳ 2–4 lần/năm (tùy môi trường).
10) Kết luận & gợi ý từ VCC Services
- Công suất 1 tấm pin (Wp) cho bạn biết công suất đỉnh trong điều kiện chuẩn; sản lượng thực tế phụ thuộc PSH, góc nghiêng, nhiệt độ, suy hao.
- Dùng các công thức ước tính ở trên để tính số tấm, diện tích mái, sản lượng/ngày–tháng.
- Muốn tối ưu diện tích và chi phí/kWh: chọn tấm hiệu suất cao, inverter chuẩn, cáp – phụ kiện đúng tiêu chuẩn điện mặt trời.
Nếu bạn cần khảo sát miễn phí tại Hà Nội, tối ưu thiết kế theo mái nhà, hoặc muốn báo giá hệ áp mái 2024 sát nhu cầu sử dụng, hãy liên hệ VCC Services.
Chúng tôi cung cấp trọn gói: tư vấn – thiết kế – lắp đặt – vận hành – bảo trì, bảo hành rõ ràng, giám sát online minh bạch, thi công gọn – sạch – an toàn.
